Unyanyasaji wa Kihisia na wa Kisaikolojia kwa Watoto

By Khadija Mbesa

Mojawapo ya aina zilizoenea zaidi za unyanyasaji wa watoto ni unyanyasaji wa kihisia au kisaikolojia, ambapo mzazi au mlezi hujihusisha na tabia, usemi na vitendo ambavyo vina athari mbaya kwa ustawi na ukuaji wa mtoto.

Ingawa aina hii ya unyanyasaji haiwezi kuacha majeraha na makovu sawa na unyanyasaji wa kimwili, unyanyasaji wa kihisia unaweza kuwa mbaya kwa ukuaji wa mtoto na kusababisha matatizo ya maisha ambayo yanaendelea hadi utu uzima. Unyanyasaji wa kihisia unachukuliwa kuwa mojawapo ya aina zisizoripotiwa sana za unyanyasaji wa watoto.

Unyanyasaji wa Kihisia ni nini?

Unyanyasaji wa kihisia unaweza kujumuishwa kwa aidha kumtusi mtoto au kujihusisha katika kumtukana mtoto mara kwa mara, kutishia unyanyasaji dhidi ya mtoto hata kama tishio hilo halitatekelezwa, kuwaruhusu watoto kushuhudia unyanyasaji wa kihisia wa wengine na kuwaruhusu watoto kutumia dawa za kulevya na pombe. Unyanyasaji wa kihisia unaweza pia kujumuishwa kama kutojali mahitaji ya mtoto, kumdhalilisha mtoto anapofeli katika kazi fulani, kwa ufupi unyanyasaji ni kumdhalilisha na kutomjali mtoto.

Unyanyasaji wa kihisia unaweza kuwepo katika makundi yote ya familia, hata hivyo upande wa takwimu kuna uwezekano mkubwa wa unyanyasaji wa hisia kwa mtoto kutokea katika familia ambazo zinakabiliwa na matatizo ya kifedha, kaya za mzazi mmoja, familia zinazopitia talaka na familia ambazo kuna masuala ya matumizi ya dawa za kulevya.

Hata wazazi wakuu mara kwa mara watapiga kelele kwa watoto wao au kuwa na hasira wakati wa matatizo. Hata hivyo, aina hii ya tabia inapokuwa thabiti mtoto anaweza kuteseka na madhara ya muda mrefu ya unyanyasaji wa kihisia.

Kuna aina sita zinazotambuliwa za unyanyasaji wa kihisia, ikiwa ni pamoja na:

1. Kuwasiliana na mtoto kwa maneno na mwenendo ambao hatakiwi na / au hauna maana.
2. kupuuzwa au Kuzuia mapenzi na kuonyesha kupendezwa kidogo au kutomjali mtoto.
3. Kutumia vitisho, kulaani na kupiga kelele kwa watoto.
4. Kumzuia mtoto kujihusisha na shughuli zinazofaa na marafiki au kumweka mtoto mbali na watu.
5. Kuweka mtoto kwenye makaazi ya dawa za kulevya, pombe, tabia ya uhalifu au mwenendo usiofaa wa ngono.
6. Kumshawishi mtoto katika shughuli au wajibu wa kulazimishwa bila kuzingatia ukuaji wa mtoto.

Madhara ya Unyanyasaji wa Kihisia Utotoni

Uchunguzi wa hivi majuzi wa Jumuiya ya Kisaikolojia ya Marekani umegundua kuwa, athari za unyanyasaji wa kihisia zinaweza kuwa kali kwa afya na ukuaji wa mtoto. Kwa kweli, (APA) imehitimisha kwamba, watoto wanaoteseka kihisia na kupuuzwa wakati mwingine wanaweza kuwa na matatizo mabaya zaidi ya afya ya akili kuliko watoto wanaonyanyaswa kimwili au kingono .

Watoto wanaopata unyanyasaji wa muda mrefu wa kihisia wanaweza kuteseka kutokana na wasiwasi, huzuni, kujistahi, PTSD na kujiua. Unyanyasaji wa kihisia wa utotoni unahusiana sana na unyogovu, matatizo ya wasiwasi, matatizo ya kushikamana na matumizi mabaya ya madawa ya kulevya. Wakati unyanyasaji wa kimwili au wa kijinsia unaambatana na unyanyasaji wa kihisia, madhara kwa mtoto yanaweza kuwa makubwa zaidi.

Unyanyasaji wa kihisia pia unaweza kusababisha hatari kubwa ya matatizo ya afya ukiwa mtu mzima. Utafiti wa hivi majuzi wa Chuo Kikuu cha Purdue, umehusisha unyanyasaji wa kihisia wa utotoni na hatari kubwa ya kupata saratani unapokuwa mtu mzima.

Madhara ya Kisheria ya Unyanyasaji wa Kihisia

Tofauti na unyanyasaji wa kimwili au kingono, unyanyasaji wa kihisia wa mtoto unaweza kuwa vigumu sana kutambua kwa uhakika. Mtoto aliyetendwa vibaya kihisia anaweza asiwe na michubuko au mifupa iliyovunjika lakini madhara yake yanaweza kuwa mabaya vilevile. Bila ushahidi wa wazi wa unyanyasaji, utekelezaji wa sheria na huduma za ulinzi wa watoto, zinaweza kushindwa au kutokuwa tayari kuingilia kati kesi zinazohusisha kupiga kelele au kumdhalilisha mtoto. Hata hivyo, pale ambapo kuna dalili za wazi za kutelekezwa au pale ambapo mtoto ametishiwa kufanyiwa vurugu, watekelezaji wa sheria wanaweza kuchukua hatua na wazazi au walezi wengine wanaweza kushtakiwa kwa uhalifu.

Mashirika ya huduma ya ulinzi wa watoto yanaweza kuingilia kati, na kuhusisha wazazi katika programu za elimu au ushauri nasaha ili kufundisha kuhusu athari za unyanyasaji wa kihisia na kusaidia kubadilisha tabia zenye dhuluma ya kihisia. Mara nyingi, unyanyasaji wa kihisia unaweza kuwa kitangulizi cha aina nyingine za unyanyasaji na unapaswa kuchukuliwa kwa uzito sana.

CR. Reference