By Khadija Mbesa
Prof. Margaret Kobia katibu wa baraza la mawaziri la watumishi wa umma amezatiti kukomesha dhulma ya kijinsia kwani umekita mizizi wakati huu wa covid 19.
kumekuwa na ongezeko la visa vya Ukatili wa Kijinsia (GBV) na unyanyasaji wa majumbani katika nchi. GBV ni tendo lolote baya la mwili au la kisaikolojia linalofanywa kwa wanaume na wanawake.
Kati ya Januari na Desemba 2020, jumla ya kesi 5009 zilirekodiwa kupitia nambari ya simu ya bure ya GBV 1195, ilionyesha ongezeko la 1,411 (36%) iliyoripotiwa mwaka uliopita. Takwimu zinaonyesha kuwa Nairobi, Kakamega, Kaunti za Kisumu, Nakuru na Kiambu ziliripoti visa vya juu zaidi vya GBV.
Kwa sababu ya ongezeko la visa vya GBV wakati wa janga la COVID 19, H.E aliagiza Kituo cha Kitaifa cha Utafiti wa Uhalifu kufanya utafiti kwa kuanzisha sababu za kuongezeka kwa kesi za GBV. Matokeo ya utafiti yalisema kwamba; idadi ya kesi za GBV zilizorekodiwa kati ya Januari na Juni, 2020 zilikuwa na ongezeko la 92% ikilinganishwa na kipindi cha mwaka uliopita (2019).
Utafiti huo uliangazia sababu zinazochangia GBV ni: pombe, na matumizi mabaya ya madawa ya kulevya; umaskini; migogoro ya kifamilia / ya nyumbani, utamaduni wa kurudisha nyuma imani na mazoea; malezi duni / malezi na utovu wa maadili; mgogoro kati ya vijana; na mfumo duni wa msaada.
aina za kawaida za GBV zilizotambuliwa katika utafiti huo ni; kushambuliwa kimwili, ubakaji / kujaribu kubaka, mauaji, makosa ya kijinsia, unajisi, madhara mabaya, unyanyasaji wa mwili, ndoa za utotoni, kuteswa kisaikolojia na kutelekezwa kwa watoto.
Baada ya utafiti huo, Serikali iliamua kwa dhamira ya kupunguza na kuongeza kiwango makamu kwa kupeleka njia anuwai.
Katibu Margaret kobia ameshirikisha hatua zingine zinazoweza kutumiwa na Umma:
Kati ya hatua hizo ni;
1. kuweza kupiga simu bila ya kifurushi chochote kwa nambari ya Kitaifa ya GBV 1195, Namba ya kitaifa ya msaada ya Polisi – 0800730999 chini ya uangalizi wa Polisi, na Nambari ya Msaada ya Mtoto-116 kutoa huduma kama vile kuripoti bila kujulikana, msaada kwa manusura, ushauri wa simu na uhamisho kwa huduma za matibabu na sheria;
2. Miundo ya kuzuia na kujibu kupitia Vikundi vya Wafanyikazi vya GBV vya Kata iliyoanzishwa na Serikali za Kitaifa na Kaunti ambazo zina: sheria ya utekelezaji, wafanyikazi wa kijamii, wafanyikazi wa matibabu, na wasio wa serikali watendaji kuwezesha kuzuia na kukabiliana na GBV.
3. Kuendeleza uhamasishaji katika vyombo vya habari vya kitaifa.
Hizi ni alama tunazozizatitia ili kugomesha ukatili wa kijinsia.
1. Komesha Dhuluma / Acha Ukatili wa Kijinsia, piga simu namba 1195.
2. Aina yoyote ya vurugu ni mbaya. Usiogope kuomba msaada, USIKIMYE.
3. Ikiwa unajisikia si salama ndani au karibu na nyumba yako, ikiwa umeumizwa au kuhisi
Vitisho au kunyanyaswa, Vunja UKIMYA.
4. Kufungiwa na amri ya kutotoka nje sio kisingizio cha Ukatili wa Kijinsia. Vunja UKIMYA.
5. Wakati wa shida, njia hasi za kukabiliana zinaweza kusababisha GBV. Kama
unajisikia hauko salama, tafadhali Vunja UKIMYA.
6. Je! Unajua mtu yeyote anayepitia unyanyasaji wa nyumbani na anahitaji msaada?
Usikae chini, vunja UKIMYA.
Tusaidiane sisi kama wananchi, tusikae kimya, tusaidie kukabiliana na ukatili wa kijinsia.